Mehmet Akif Ersoy Şiirleri-Hatıralar / El-Uksur’da
Emîr Abbas Halim Paşa Hazretlerine
Hava ağırdı, fakat pek dokunmuyordu sıcak;
Gurûba vardı esâsen yarım sâ’at ancak.
Yakındı sâhile mihmânı olduğum mesken;
Yavaş yavaş iniverdim ağaçlı bir tepeden.
O, Nîl’i koynuna çekmiş yeşillenen, vâdî,
-Ki yok hazan safahâtında ömrünün ebedî-
Önümde, zümrüde benzer, yığın yığın mevecât ,
Saçıp saçıp uzuyor: Sanki bir serâb-ı hayât!
Şu imtidâda bakın, var mı yâl ü bâline eş?
Bu yâl ü bâli bütün gün kucaklayan o güneş,
Ki Nîl’i şarkına almış da garba geçmişti;
Ufukta son lemeâtıyle parlıyor şimdi…
Fakat ziyâsına hâlâ tahammül imkânsız.
Solumda bir büyücek hurma var ki yapyalnız…
Zemîni haylice mâil de olsa, çâresi ne?
Burundum artık onun zıll-i pâre-pâresine.
Bu noktadan ne müheyyic fezâya doğru nazar!
Birer kanat iki sâhilde yükselen ovalar:
Nigâh uzandı mı bir kerre dûş-i sâhirine,
Hayâl uçup gidiyor başka âlemin birine!
Zemîne şimdi, o gündüz alev saçan,
Âfâk Ilık ılık döküyor bir havâ-yı istiğrâk.
Gülümsüyor yüzü artık muhît-i reyyânın,
Muhâtı, çünkü, semâdan inen bu çağlayanın.
Deminki samte bedel hande çınlıyor yer yer:
Gülümsüyor koca vâdî, gülümsüyor tepeler;
Gülümsüyor suyu tırmanmak isteyip öteden,
Uzun kürekli kayıklarla bir büyük yelken;
Gülümsüyor beriden gölgeler döküp Nîl’e,
Otel binâları etvâr-ı imtinânıyle;
Gülümsüyor kıyılardan beş altı hatve kadar,
İçerde, ipli sırıklarla işleyen kuyular;
Gülümsüyor suyu kırbayla aktaran fellâh ;
Gülümsüyor bunu ömründe görmeyen seyyâh;
Gülümsüyor çalılıklarla örtülen dereler;
Gülümsüyor sayısız tarlalarla meşcereler ;
Gülümsüyor karılar, başlarında topraktan
Güğüm kılıklı birer kap, dönerken ırmaktan;
Gülümsüyor derelerde balık tutan, çıplak,
Çoluk çocuk suyu kepçeyle aktarıp durarak…
Sabahleyin dolaşıp gördüğüm o heykeller;
Ki sermediyyete çılgın zavallı hırs-ı beşer,
-Kulûba nakşedecek yerde yâd-ı rahmetini-
Fezâya kazmak için zıll-i bî-kerâmetini ;
Dikip de her kayadan bin hayâta seng-i mezâr,
Bu korkuluklara vahşetle vermiş istikrâr;
Ki secdeler edecekmiş ayaklarında zemîn;
Ki arşı titretecekmiş alınlarındaki çîn!
Fakat zaman denilen dest-i kibriyâ-yı mehîb
Bu kahramanları etmiş ki öyle bir te’dîb:
Ne enf-i nahveti kalmış kırılmadık, ne kolu!
Civâr-ı ibreti enkaz-ı lâşesiyle dolu.
Ne çehrelerde mehâbet , ne cebhelerde gurûr;
Silik hutûtuna çökmüş bütün meâl-i fütûr.
Adâletin bu kadar bî-aman tecellîsi
Nigâh-ı zâire vermekte merhamet hissi.
Evet, mezârı o heykellerin uzaktı bana;
Şu var ki mün’atıf oldukça gözlerim o yana,
Gülümsüyor diyorum onların da çehreleri.
Gülümsüyor koca bir ma’bedin uzakta yeri.
Gülümsüyor sağa baktıkça karşıdan “Karnak”;
Gülümsüyor o sütunlar ki, Nîl’e müstağrak,
Zılâl-i ra’şe-nümâsıyle oynuyor emvâc.
Gülümsüyor, dağınık başlarında altın tâc,
Semaya fırça vuran hurmalar sevâhilden.
Oturmuş olduğum âsûde sath-ı mâilden,
Biraz yukardaki çardak biçimli gölgeliği,
Nasılsa görmek için kalkayım, dedim… Ne iyi!
Fransız, İngiliz, Alman, on üç kadar seyyâh,
Üçer beşer küme olmuşlar: İnliyor akdâh !
Birinciler gülüyor… Çünkü ceyb-i meşhûnu,
Yerinden oynatıyor kâinât-ı medyûnu .
“Sedan”, düşündürecek olsa olsa maskarayı…
Refâh unutturur insana en derin yarayı.
İkinciler gülüyor, hem de hakkıdır, gülecek;
Cihan bir emrine âmâde… “Öl!” desin, ölecek…
Tutuşturup bütün akvâmı karşıdan bakıyor!
Çelikle taş vuruşurken, herif çubuk yakıyor!
Üçüncüler gülüyor, çünkü zûr-i bâzûsu,
Ne derse “Doğru!” denen bir kefîl-i nâmûsu.
Beşer ki kuvveti bahşetmiyor henüz hakka;
Ne çâre var onu kuvvetle almadan başka?
Zebun musun? Yalınız ağlamak senin hakkın!..
Evet, bu sâha-i cûşun, bu cûş-i ezvâkın
İçinde ben, yalınız ben zavallı gülmüyorum…
Oturmuş ağlıyorum, ağlasam da ma’zûrum:
Vatan-cüdâ gibiyim ceddimin diyârında!
Ne toprağında şu yurdun, ne cûybârında,
Bir âşinâ sesi, yâhud bir âşinâ izi var!
Sadâma beklediğim aksi vermiyor ovalar.
Bileydim ey koca Şark, ey cihân-ı dûrâdur,
Senin nerendeki evlâdının nasîbi huzûr?
Başın belâlara girmiş; elin, kolun pâmâl,
İçinden esti ki bir gün hevâ-yı istiklâl?
Görür müyüm diye karşımda müslüman yurdu,
Bütün diyârını gezdim, ayaklarım durdu.
Yabancı sesleri geldikçe reh-güzârımdan,
Hep inkisâr-ı emel taştı rûh-i zârımdan!
Vatan-cüdâ olayım sînesinde İslâm’ın?
Bu âkıbet, ne elîm intikâmı eyyâmın!
Benim ki yaşlıyım artık, düşük kolum, kanadım;
Bu intikâmı çalışsın da alsın evlâdım.
Ufukta şimdi güneş sönmek üzre sallanıyor;
Şu var ki çehresi hâlâ parıl parıl yanıyor.
Biraz geçince, şuâ’ât-ı vâpesîniyle,
Dikildi geldi de karşımda, ansızın Nîl’e,
Sularla esnemeyen bir amûd-i nûrânûr,
Fakat bu zıll-i mübâhî, bu intibâ’-ı vakûr,
-Ki çok zaman kalacak sandım imtidâdından-
Beş on dakikada Nîl’in silindi yâdından!
Yazık, o gölge de milyarla zıll-i nâ-yâba ,
Katılmak üzre atılmış meğer bu girdâba!
Görünmüyor güneş artık, önünde perde cibâl;
O, şimdi başka ufuklardan etti arz-ı cemâl.
Acıklı rûhunu mağrib hazîn hazîn döktü;
Zemîne şâm-ı garîbân yavaş yavaş çöktü.
Değişti çehresi Nîl’in: Önümde az kumral;
Deminki zıll-i sütûnun yerinde pek koyu al;
Biraz ilerde, fakat, âdetâ karanlıktı.
Bu reng-i mâteme dağlar da âşinâ çıktı:
Karardı baktım uzaktan dumanlı cebheleri.
Ridâsı mağribin artık kucaklamıştı yeri.
Demin gülümseyen âfâkı tülledikçe zılâl,
Uyandı rûh-i garîbimde bir hayâl-i muhâl:
Cihân-ı sâmiti karşımda ağlıyor sandım…
O gölgelikten inip nûra doğru tırmandım.
15 Kânûnisâni 1329 / 28 Ocak 1914
* El-Uksur, Kâhire’nin altı yüz kilometre kadar cenûbunda Nil’in sâhil-i şarkîsine düşen bir mevkidir ki eski Mısırlılardan kalma pek çok âsâra mâlik olduğu için seyyahlarca mâruftur. Aşağıda ismi gelecek “Karnak” ise bizim Atmeydanı’ndaki dikilitaşlarla doludur.
Mehmet Akif Ersoy’un Tüm Şiirleri
Safahat
- Fâtih Camii
- Hasta
- Tevhîd Yâhud Feryâd
- Durmayalım
- Küfe
- Hasır
- Geçinme Belâsı
- Meyhâne
- Mezarlık
- Bana sor sevgili kâri
- Bayram
- Hasbihâl
- Selmâ
- Merhum İbrâhim Bey
- Azim
- Seyfi Baba
- İnsan
- Kör Neyzen
- Acem Şâhı
- İstibdâd
- Hürriyet
- Kocakarı İle Ömer
- Ezanlar
- Cânan Yurdu
- Bir Mersiye
- Dirvâs
- Mahalle Kahvesi
- Köse İmam
- Nazım Parçaları – Ressam Haklı!
- Nazım Parçaları – Bir Mezar Taşına Yazılmış İdi
- Nazım Parçaları – Bir Resmin Arkasına Yazılmış İdi
- Nazım Parçaları – Şâir Huzûrunda Münekkid
- Nazım Parçaları – Bu Da Bir Mezar Taşı İçin Yazılmış İdi
- Nazım Parçaları – Gül, Bülbül
- Nazım Parçaları – Tercümedir
- Nazım Parçaları – Tercümedir
- Nazım Parçaları – Hüsrân-ı Mübîn
- Nazım Parçaları – Âhiret Yolu
- Nazım Parçaları – İstiğrâk
- Nazım Parçaları – Âmin Alayı
- Nazım Parçaları – Hasbihâl
- Nazım Parçaları – Bebek Yâhud Hakk-ı Karâr
- Nazım Parçaları – Yemişçi İhtiyar
- Nazım Parçaları – İ’tirâf
Süleymaniye Kürsüsünde
Hakkın Sesleri
- Âyet Meâli (Âl-i İmrân, 26)
- Âyet Meâli (Neml, 52)
- Hadîs Tercümesi
- Âyet Meâli (Yûsuf, 87)
- Âyet Meâli (A’râf, 155)
- Âyet Meâli (Zümer, 9)
- Âyet Meâli (Âl-i İmrân, 110)
- Âyet Meâli (Bakara, 11-12)
- Âyet Meâli (Rûm, 50)
- Pek Hazin Bir Mevlid Gecesi
Fatih Kürsüsünde
Hatıralar
- Hâtıralar
- Uyan!
- Âyet Meâli (Âl-i İmrân, 102)
- Hadîs Meâl-i Celîli
- Âyet Meâli (İsrâ, 72)
- Hadîs Meâl-i Celîli
- Âyet Meâli (Âl-i İmrân, 173)
- El-Uksur’da *
- Berlin Hâtıraları
- Necid Çöllerinden Medîne’ye
Âsım
Gölgeler
- Hüsran
- Şark
- Alınlar Terlemeli
- Umar Mıydın?
- Mehmed Ali’ye
- Âyet Meâli (Enfâl, 46)
- Âyet Meâli (Hicr, 56)
- Âyet Meâli (Âl-i İmrân, 159)
- Süleyman Nazîf’e
- Bülbül
- Leylâ
- Fir’avun İle Yüz Yüze
- Şehidler Âbidesi için
- Vahdet
- Gece
- Hicran
- Secde
- Hüsâm Efendi Hoca
- Kıt’alar – Kıssadan Hisse
- Resmim için
- Resmim için
- Tebrik
- Tebrik
- Safahat için
- Resmim için
- Sa’dî’den Tercüme
- Mevlid-İ Nebî
- Çocuklara
- Bir Arîza *
- Bir Gece
- Ne Eser Ne De Semer
- Derviş Ahmed *
- Said Paşa İmâmı *
- Yine Kıt’alar – Resim İçin
- Nefs-i Nefîs
- Yaş Altmış!
- Nevruz’a
- Nerdesin?
- Tek Hakîkat
- Hayat Arkadaşıma
- San’atkâr
Diğer Şiirleri