Gıda Fiyatları Türkiye’de Neden Artıyor?
Ağustos ayında, kurda aşağı doğru hareketlenme olmasına rağmen Eylül ve Ekim aylarında yüksek bir enflasyonla rakamları ile karşılaştık. Bu rakamlar gıda fiyatlarına yansıdı ve Gıda enflasyonu enflasyonun yükselişinde başı çeken kalemlerden biri haline geldi.
TCMB’ye Göre Gıda Enflasyonundaki Yükselişin Nedeni;
Olumsuz hava koşullarının gıda arzı üzerindeki yansımaları , Türk lirasındaki değer kaybı ve kurdaki oynaklık , Meyve-sebze ihracatında son dönemde yaşanan toparlanma
Raporda, gıda fiyatlarındaki yükselişi kontrol altına almak amacıyla kurulan ‘Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi’ (Gıda Komitesi) kapsamında alınacak tedbirlerin önümüzdeki dönemde bu yükselişi kısmen sınırlayacağı beklentisine yer verildi.
Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunu %11.97’ye çıktığı belirtilen raporda, “Yıllık enflasyon hem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda gruplarında yükselmiş ve sırasıyla % 9.95 ve 14.37 olarak gerçekleşti” denildi. Diğer taraftan, işlenmiş gıda fiyatları aylık bazda % 1.25 yüksek bir oranda arttı ve bu artış alt gruplar geneline yayıldı.
Bu grupta peynir ve diğer süt ürünleri fiyatlarındaki % 4.37 artış dikkat çekerken, işlenmiş et ürünleri ile çay fiyatlarındaki artışın sürdüğü gözlendi. Türkiye de süt, peynir ve yumurta fiyatları 2003’te AB ortalamasından %6,2 ucuz iken ; 2016 itibarı ile %16 daha pahalı
Bu gelişmelerle taze meyve-sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon %12.39’a yükseldi.
Süt işleyen sanayi işletmelerine günlük ortalama 25 bin ton civarında çiğ süt ulaşmakta dolayısıyla sanayinin hammadde olarak kullandığı çiğ süt fiyatındaki 10 kuruşluk artış, süt ve süt ürünlerindeki raflara % 7 fiyat arştı olarak yansıdı.
Daha Pahalı Üretiyoruz Daha Pahalıya Tüketiyoruz
Tarım-Analiz programını sunan Sayın İrfan Donat, gıda fiyatlarında süre giden yükselişin tarımda yıllardır devam eden kronik sorunlardan kaynaklandığını belirtti. Tarımda yapısal sorunlar çözülmediği, orta ve uzun vadeli bir üretim planı ortaya konmadığı sürece gıda enflasyonunun yükselmeye devam edeceğini görüldü. Gıda enflasyonunun yüksek seyretmesinin sebepleri;
Üretim girdi maliyetlerinin yüksek olması: Tarımda üretimin ithalata dayalı olması ve üretimi gerçekleştirmeye yarayan gübre, ilaç ve enerji (mazot) gibi ürünler ile hammadde maliyetlerinin yüksek olması. ‘Daha pahalı üretim, daha pahalı tüketime’ yol açıyor.
Planlama: Üretim iyi planlanamadığı için arz-talep dengesi ile fiyat istikrarının sağlanamaması, etkili bir pazarlama politikası yapılamıyor.
Kalkınma planı eksikliği: Kırsal kalkınma politikasının olmaması
İklim değişikliği ve mevsim koşulları: Bütün dünyada iklim koşulları yüzünden gıda fiyatlarında oynaklık olsa da Türkiye gıda fiyatlarındaki oynaklık açısından ilk sıralarda geliyor.
Sebze Ve Meyve Fiyatlarındaki Oynaklık Nasıl Etkiliyor ?
Gümrük ve Ticaret Bakanı Sayın Bülent Tüfenkçi ; ‘’ Sebze ve meyve fiyatlarındaki oynaklığın fazla olması ve fiyat aralığı makasının açık olmasının üretici ve tüketicileri yakından ilgilendirmektedir.Bu durumda gıda enflasyonuna etkileri bakımından da ekonomi yönetimini etkilemektedir. Özellikle Türkiye’deki ekilebilir alanların kısıtlı olması, üreticilerimizin de küçük üretici olmaları arada bir takım aracıların doğmasına sebep olmakta ve İşadamı veya tüccar olarak anılan aracılar daha üretime gelmeden bir anlamıyla üreticileri finanse etmekte ve bir başka deyişle onların hasat mevsiminde ürünlerine ipotek koymaktadırlar.” şeklinde konuştu.
Kırmızı et de şikayetler nedir?
İthal besicilik hayvanı, kasaplık karkas et, kemiksiz et ithalatı projesinin yanlış olduğu, üreticiler açısından yem girdileri ve maliyetlerin yüksek olması üreticiyi üzmekte ve şu anda hükümetin yaptığı uygulamalar et üreticilerinin kafasını karıştırmaktadır. Mazot, yem,ot,saman hammaddelerinin pahalı olmasından şikayetçiler. Yem fabrikalarının kurulması ve yem bayileri açılarak ucuz yem satılması da yine et üreticilerinin başlıca istekleri arasında. Küçük ve orta ölçekli, büyük ve küçük baş hayvan üreticileri üretimden çekilirse, tarım ve hayvancılığı daha zor günler beklemektedir.
KAYNAK : TÜİK verileri – dönemin güncel basın yayın organlarından izlenimler (Bloomberg HT..vb..)
