Tarihte Bugün-24 Ocak

• 41 - Caligula lakabıyla tanınan, zalimliği, despotluğu ve deliliği ile ünlü Roma İmparatoru Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus, muhafızları tarafından öldürüldü.
• 1679 - İngiltere Kralı II. Charles parlamentoyu feshetti.
• 1848 - Kaliforniya'da altın bulundu.
• 1921 - Ankara-Sivas Demiryolunun inşasına ilişkin yasa, TBMM'de kabul edildi. Hattın inşası 1930 yılında tamamlandı.
• 1921 - Çerkez Ethem'in güçleri dağıtıldı.
• 1924 - Rusya'da Sankt-Peterburg şehrinin adı, devrimci liderin (Vladimir Lenin) anısına Leningrad olarak değiştirildi.
• 1927 - Eczacılar ve eczaneler hakkında kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
• 1927 - Alfred Hitchcock'un ilk filmi The Pleasure Garden Birleşik Krallık'ta gösterime girdi.
• 1935 - İlk kutu bira, Krueger Brewing Company tarafından Richmond, Virginia'da (Amerika Birleşik Devletleri) satışa sunuldu.
• 1938 - İzmir Telefon Şirketi Hükûmetçe satın alındı.
• 1939 - Şili'deki depremde 28 bin kişi öldü.
• 1943 - II. Dünya Savaşı: Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill'in katıldığı Casablanca Konferansı sona erdi.
• 1946 - Birleşmiş Milletler, Uluslararası Atom Enerjisi Komisyonu'nu kurdu.
• 1946 - Cumhuriyet Halk Partisi Sanat Ödülü'nü 35 Yaş şiiriyle Cahit Sıtkı Tarancı kazandı.
• 1949 - Behçet Kemal Çağlar, Cumhuriyet Halk Partisi'nden ve milletvekilliğinden istifa etti.
• 1955 - Zonguldak'ta, Ereğli Kömür İşletmelerine bağlı Gelik ocağındaki grizu patlamasında 52 madenci öldü, 19 madenci yaralandı.
• 1956 - Eskişehir Cezaevi'nde 388 mahkûm ayaklandı.
• 1959 - İstanbul Küçükyalı'da Neşe Sineması çöktü; 37 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.
• 1961 - Marilyn Monroe ile Arthur Miller boşandılar. Çift beş yıldır evliydi.
• 1961 - Yassıada duruşmalarında Başsavcı Altay Ömer Egesel, Adnan Menderes'in idamını istedi.
• 1963 - Çatalca'da kara saplanan trenle ilgili haber yapmak için 23 Ocak'ta gazetelerinden ayrılan Hürriyet gazetesi yazarı Yüksel Kasapbaşı ile foto muhabiri Abidin Behpur ve aracın sürücüsü Yüksel Öztürk donarak öldüler, donmuş cesetleri 25 Ocak'ta Çatalca yakınlarında bulundu.
• 1964 - Türk ekonomisinde olumsuz etki yapan ATAŞ grevi, işveren ve sendikanın anlaşmasıyla sona erdi.
• 1965 - Alfred Hitchcock'un Sapık filmi Türkiye'de vizyona girdi.
• 1966 - Hindistan Havayolları'na ait Boeing 707 tipi bir yolcu uçağı, Bombay-New York seferini yaparken İsviçre'nin Cenevre kentine inmeye hazırlandığı sırada, Alp dağlarının Mont Blanc tepelerine çarparak düştü: 117 kişi öldü.
• 1967 - Üniversite öğrencileri, Türkiye Millî Talebe Federasyonu'na karşı tutumu protesto ettiler. Ankara'da bir miting düzenlediler. Türkiye Millî Talebe Federasyonu 19 Ocak günü polis tarafından mühürlenmiş, 21 Ocak günü de beş yöneticisi tutuklanmıştı.
• 1972 - Mahir Çayan'a dedesinden kalan mirasa sıkıyönetim mahkemesi tarafından el konuldu.
• 1972 - İsmet İnönü "Siyasi suçlar için idam olmamalı" dedi ve sıkıyönetimin kaldırılmasını istedi.
• 1972 - Guam ormanlarında II. Dünya Savaşı'ndan beri teslim olmamak için saklanan, Japon millî askeri bulundu.
• 1973 - Ali Haydar Yıldız, Tunceli'nin Çemişgezek ilçesinin Vartinik köyünde askerle girdiği çatışma sonucu öldürüldü. Arkadaşı İbrahim Kaypakkaya ise yaralı vaziyette kaçtı.
• 1975 - 28 bin Sümerbank işçisi ücretlerine yüzde 70 zam aldı. Bir süre önce grev kararı alınan Sümerbank ile Türkiye Tekstil, Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası (TEKSİF) arasında toplu iş sözleşmesi imzalandı.
• 1977 - Türk ve Yugoslav yolcularını taşıyan bir otobüs, Üsküp yakınlarında Kumanova nehrine düştü. Kazada 24 kişi öldü, 19 kişi yaralandı.
• 1978 - Eurovision elemelerinde yarışan "Biz" adlı şarkı Danıştay kararı ile finalist oldu.
• 1978 - Sovyetler Birliği'ne ait nükleer reaktör taşıyan Cosmos 954 adlı uydu Dünya atmosferine girerken yanarak parçalandı, radyoaktif serpintileri Kanada'nın kuzeybatısına yayıldı. Dağılan parçaların ancak %1'i toplanabildi.
• 1980 - Başbakan Süleyman Demirel, Hükûmetçe alınan ve 24 Ocak Kararları olarak bilinen ekonomik istikrar programı kamuoyuna açıkladı.
• 1980 - Tariş olayları: Tariş'te çatışmalar sürdü. 20'si polis biri jandarma 35 kişi yaralandı. 450 öğrenci göz altına alındı.
• 1983 - 1. Ordu ve İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Cumhuriyet gazetesinin basımı, yayımı ve dağıtımını yasakladı. Nadir Nadi ve Yazı İşleri Müdürü Okay Gönensin hakkında dava açıldı.
• 1984 - Macintosh bilgisayarlar piyasaya sürüldü.
• 1986 - Voyager 2 uydusu, Uranüs'ün 81.500 km yakınından geçti.
• 1989 - Seri katil Ted Bundy, 1978'de 12 yaşındaki Kimberley Leach'i kaçırıp öldürmek suçundan, Florida'da elektrikli sandalye ile idam edildi.
• 1990 - Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Türkiye Emlak Bankası'nı 60 milyon dolar ve 34 milyon İsviçre Frangı dolandırdığı iddiasıyla yargılanan iş adamı Kemal Horzum'u 12 yıl 6 ay ağır hapis cezasına çarptırdı. Bankanın iki görevlisine de aynı ceza verildi.
• 1993 - Milliyetçi Çalışma Partisi, adını Milliyetçi Hareket Partisi olarak değiştirdi.
• 1993 - Gazeteci ve yazar Uğur Mumcu, otomobiline yerleştirilen bombanın patlaması sonucu öldürüldü.
• 1994 - Türkiye'nin ilk haberleşme uydusu Türksat 1A, fırlatıldıktan 12 dakika 12 saniye sonra okyanusa düştü.
• 1997 - Denizbank, çekişmeli bir ihale ile 66 milyon dolara Vestel'in de sahibi olan Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu'ya satıldı.
• 2000 - Top Air'e ait bir uçak Güdül civarında düştü, 4 kişi öldü.
• 2001 - Diyarbakır Emniyet Müdürü Gaffar Okkan, 4 koruması ve şoförü, uğradıkları silahlı saldırıda öldürüldü.
• 2006 - Kuveyt Parlamentosu, dokuz gün önce ölen Şeyh Cabir el-Ahmed el-Sabah'ın yerine geçen Emir Şeyh Saad I Al-Abdullah Al-Salim Al-Sabah'ı azletti. Parlamento, oy birliğiyle aldığı karara gerekçe olarak 75 yaşındaki Emir'in sağlık durumunun kötü olmasını gösterdi.
• 2004 - NASA'nın Opportunity adlı aracı, ikizi Spirit'ten iki hafta sonra Mars yüzeyine indi.
• 2006 - İran'ın güneybatısındaki Ahvaz kentinde meydana gelen iki patlamada 8 kişi öldü, 40'tan fazla kişi de yaralandı.
• 2008 - Gaziantep'te, El-Kaide'ye yönelik eş zamanlı on sekiz ayrı operasyonda bir polis öldü, yedi polis ile bir vatandaş yaralandı. Operasyonda, dört kişi ölü ele geçirildi, on dokuz kişi gözaltına alındı.
• 2011 - Domodedovo Havalimanı saldırısı'nda 37 kişi öldü ve 173 kişi yaralandı.
• 2020 - Elâzığ'da, Merkez üssü Sivrice-Kalaba olan Richter Ölçeğine göre 6.8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.

• 76 - Hadrianus, Roma İmparatoru; "Beş İyi İmparator"un üçüncüsü (ö. 138)
• 1287 - Richard de Bury, İngiliz piskopos ve politikacı, Büyük Britanya Şansölyesi (ö. 1345)
• 1444 - Galeazzo Maria Sforza, Milano Dükü (ö. 1476)
• 1540 - Edmund Campion, İngiliz rahip (ö. 1581)
• 1547 - Joanna of Austria, Toskana Büyük Düşesi, Avusturya Arşidüşesi (ö. 1578)
• 1602 - Mildmay Fane, Westmorland'ın 2. Kontu, İngiliz politikacı (ö. 1666)
• 1619 - Yamazaki Ansai, Japon filozof (ö. 1682)
• 1643 - Charles Sackville, 6. Dorset Kontu, İngiliz şair ve politikacı, Büyük Britanya Lordu (ö. 1706)
• 1664 - John Vanbrugh, İngiliz mimar ve oyun yazarı (ö. 1726)
• 1670 - William Congreve, İngiliz oyun yazarı ve şair (ö. 1729)
• 1672 - Albert Frederick, Prusya Prensi, Alman Korgeneral, Brandenburg-Schwedt Uçbeyi (ö. 1731)
• 1674 - Thomas Tanner, İngiliz piskopos (ö. 1735)
• 1679 - Christian Wolff, Alman filozof (ö. 1754)
• 1684 - Charles Alexander, Württemberg Dükü, Alman asil kişi (ö. 1737)
• 1705 - Farinelli, İtalyan kontralto, soprano ve kastrato sanatçısı (ö. 1782)
• 1709 - Dom Bédos de Celles, Fransız keşiş ve orgcu (ö. 1779)
• 1712 - II. Friedrich, Prusya Kralı (ö. 1786)
• 1732 - Pierre Beaumarchais, Fransız oyun yazarı, şair ve diplomat (ö. 1799)
• 1739 - Jean Nicolas Houchard, Fransız Devrimi'nin Fransız Generali (ö. 1793)
• 1746 - III. Gustav, İsveç kralı (ö. 1792)
• 1749 - Charles James Fox, İngiliz işadamı ve politikacı, Dışişleri ve İngiliz Milletler Topluluğu İşleri Bakanı (ö. 1806)
• 1754 - Andrew Ellicott, ABD'li asker ve araştırmacı (ö. 1820)
• 1776 - E. T. A. Hoffmann, Alman besteci, korku hikâyeleri yazarı ve karikatürist (ö. 1822)
• 1787 - Christian Ludwig Brehm, Alman din adamı ve ornitolog (ö. 1864)
• 1802 - Marie-Félicité Brosset, Fransız oryantalist (ö. 1880)
• 1828 - Ferdinand Cohn, Yahudi biyolog (ö. 1898)
• 1848 - Vasili Surikov, Rus ressamı (ö. 1916)
• 1850 - Hermann Ebbinghaus, Alman psikolog (unutma eğrisi ve aralık etkisinin keşfi ile tanınan) (ö. 1909)
• 1862 - Edith Wharton, Amerikalı yazar ve moda tasarımcısı (ö. 1937)
• 1870 - Herbert Kilpin, İngiliz futbolcu ve yönetici (ö. 1916)
• 1882 - Doris Doscher, Amerikalı aktris ve model (ö. 1970)
• 1886 - Henry King, Amerikalı film yönetmeni (ö. 1982)
• 1888 - Jan Syrový, Çek asker (ö. 1970)
• 1889 - Hermann-Bernhard Ramcke, Alman general ve yazar (ö. 1968)
• 1891 - Walter Model, Alman mareşal (ö. 1945)
• 1893 - Viktor Şklovskiy, Rus eleştirmen ve yazar (1920'lerde Sovyet edebiyatını etkileyen "Biçimcilik" akımının öncülerinden) (ö. 1984)
• 1898 - Karl Hermann Frank, Alman Nazi subayı (ö. 1946)
• 1907 - Maurice Couve de Murville, Fransız siyasetçi ve eski başbakan (ö. 1999)
• 1912 - Naşide Saffet Esen, Türk model ve 1931 Türkiye güzeli (ö. 1988)
• 1916 - Rafael Caldera, Venezuelalı siyasetçi (ö. 2009)
• 1917 - Ali Yaramancı, Türk asker, mühendis ve bilim adamı (Türkiye'nin ilk jeofizik mühendisi ve ilk jeofizik profesörü) (ö. 2008)
• 1917 - Ernest Borgnine, İtalyan asıllı Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2012)
• 1925 - Maria Tallchief, Amerikalı bale sanatçısı (ö. 2013)
• 1928 - Michel Serrault, Fransız aktör (ö. 2007)
• 1933 - Kadir Mısıroğlu, Türk yazar (ö. 2019)
• 1940 - Fatoş Balkır, Türk ses sanatçısı (ö. 1986)
• 1940 - Joachim Gauck, Alman politikacı
• 1941 - Neil Diamond, Amerikalı şarkıcı
• 1941 - Dan Shechtman, İsrailli profesör, kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
• 1943 - Sharon Tate, Amerikalı oyuncu (ö. 1969)
• 1946 - Güven Hokna, Türk tiyatro, sinema ve dizi sanatçısı
• 1946 - Şahin Yenişehirlioğlu, Türk yazar, düşünür ve oyuncu
• 1949 - John Belushi, Amerikalı oyuncu (ö. 1982)
• 1953 - Moon Jae-in, Güney Koreli siyasetçi ve Güney Kore'nin 12. Cumhurbaşkanı
• 1961 - Nastassia Kinski, Alman sinema oyuncusu
• 1982 - Resul Dindar, Türk halk müziği ses sanatçısı
• 1983 - Scott Speed, Amerikalı yarış pilotu
• 1986 - Mischa Barton, Amerikalı oyuncu
• 1987 - Kia Vaughn, Amerikalı basketbolcu

• 41 - Caligula (Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus), Roma İmparatoru (d. 12)
• 1595 - II. Ferdinand, Avusturya dükü (d. 1529)
• 1822 - Tepedelenli Ali Paşa, Osmanlı Yanya Valisi (d. 1744)
• 1828 - Jakob Laurenz Custer, İsviçreli bitki bilimci (d. 1755)
• 1851 - Gaspare Spontini, İtalyan besteci (d. 1774)
• 1852 - Ján Kollár, Slovak yazar, arkeolog, bilim adamı, politikacı (d. 1793)
• 1865 - Stephen Allen Benson, Liberyalı siyasetçi (d. 1816)
• 1883 - Friedrich von Flotow, Alman müzisyen ve opera bestecisi (d. 1812)
• 1916 - İsa Bolatin, Kosovalı Arnavut gerilla ve siyasetçi (d. 1864)
• 1920 - Amedeo Modigliani, İtalyan ressam ve heykeltıraş (d. 1884)
• 1945 - Hezi Aslanov, Azeri asıllı Sovyet general (d. 1910)
• 1962 - Ahmet Hamdi Tanpınar, Türk yazar ve şair (d. 1901)
• 1965 - Winston Churchill, Birleşik Krallık Başbakanı. Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1874)
• 1973 - Ali Haydar Yıldız, Türk devrimci ve TKP/ML-TİKKO kurucularından (d. 1953)
• 1983 - George Cukor, Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1899)
• 1986 - Gordon MacRae, Amerikalı aktör ve şarkıcı (d. 1921)
• 1986 - L. Ron Hubbard, Amerikalı yazar (d. 1911)
• 1989 - Ted Bundy, Amerikalı seri katil (d. 1946)
• 1993 - Uğur Mumcu, Türk gazeteci ve yazar (suikast) (d. 1942)
• 2001 - Ali Gaffar Okkan, Türk polis ve Diyarbakır Emniyet Müdürü (suikast) (d. 1952)
• 2003 - Aysel Baykal, Türk siyasetçi ve Devlet Bakanı (d. 1939)
• 2004 - Leônidas da Silva, Brezilyalı futbolcu (d. 1913)
• 2006 - Chris Penn, Amerikalı aktör (d. 1965)
• 2006 - Mümtaz Sevinç, Türk tiyatro ve seslendirme sanatçısı (cinayet) (d. 1952)
• 2007 - İsmail Cem, Türk siyasetçi, gazeteci ve Dış İşleri Bakanı (d. 1940)
• 2010 - Erdinç Dinçer, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (d. 1944)
• 2010 - Şakir Eczacıbaşı, Türk eczacı, fotoğraf sanatçısı ve iş adamı (d. 1929)
• 2011 - Hanna Yablonskaya, Ukraynalı oyun yazarı ve şair (d. 1981)
• 2012 - Theodoros Angelopoulos, Yunan yönetmen (d. 1935)
• 2015 - Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi (d. 1925)
• 2015 - Otto Carius, Alman asker ve Heer Tank Komutanı (d. 1922)
• 2016 - Füruzan, İranlı sinema oyuncusu, yapımcı ve sanat yönetmeni (d. 1937)
• 2016 - Marvin Minsky, Amerikalı bilim insanı (d. 1927)
• 2019 - Elio Berhanyer, İspanyol moda tasarımcısı. (d. 1929)
• 2021 - Jeanette Maus, Amerikalı aktris ve yapımcı (d. 1981)

Başbakan Süleyman Demirel, Hükûmetçe alınan ve 24 Ocak Kararları olarak bilinen ekonomik istikrar programı kamuoyuna açıkladı. (24 Ocak 1980)

24 Ocak Kararları, 43. Türkiye Hükûmeti tarafından 24 Ocak 1980 tarihinde ekonomik literatüre geçen ve yapısal dönüşümleri içeren bir program. Süleyman Demirel, 1979 yılında Başbakanlık Müsteşarlığı'nda göreve getirdiği Turgut Özal'a yeni bir ekonomik istikrar programı hazırlama görevi vermiş ve bu program kısa sürede hazırlanmıştı. 24 Ocak 1980'de kamuoyuna açıklandı.

Hedef ve seçilen yöntemler

Ekonomik olarak yaşanan istikrarsızlığı gidermek amacıyla, üretimin azalması ve karaborsacılığın oluşması gibi nedenlerin ortadan kaldırılması için kamu harcamalarının sınırlandırılması, ücretlerin düşürülmesi, serbest döviz kuru gibi ekonomik önlemler alınması kararlaştırılmıştır. 24 Ocak Kararları ile 1980 öncesi dönemde uygulanan ithal ikameci büyüme stratejisi terk edilerek, dışa açık büyüme stratejisi uygulamaya konulmuş ve büyüme stratejisi, temel olarak, verimlilikte artış sağlamayı ve iktisadın rekabet gücünü artırmayı amaçlamıştır. Bu çerçevede, piyasa ekonomisinin kurumsallaşması yönünde adımlar atılmıştır.

İçeriği

24 Ocak Kararları'nın ana hatları şu şekildedir:

1. %32,7 oranında devalüasyon yapılarak günlük kur ilanı uygulamasına gidilmiş,
2. Devletin ekonomideki payını küçülten önlemler alınmış, KİT'lerdeki uygulamaya paralel olarak tarım ürünleri destekleme alımları sınırlandırılmış,
3. Gübre, enerji ve ulaştırma dışında sübvansiyonlar kaldırılmış,
4. Dış ticaret serbestleştirilmiş, yabancı sermaye yatırımları teşvik edilmiş, kâr transferlerine kolaylık sağlanmış,
5. Yurt dışı müteahhitlik hizmetleri desteklenmiş,
6. İthalat kademeli olarak liberalize edilmiş, ihracat; vergi iadesi, düşük faizli kredi, imalatçı ihracatçılara ithal girdide gümrük muafiyeti, sektörlere göre farklılaşan teşvik sistemi ile teşvik edilmiştir.

12 Eylül Askerî Darbesi ile ilişkisi

24 Ocak kararları ile 12 Eylül Darbesi arasındaki neden sonuç ilişkisi üzerine çok sayıda yorum yapıldı. 12 Eylül darbesinin 24 Ocak kararlarını rahat uygulamak için yapıldığını öne süren çok sayıda yorumcu olduğu gibi, olağan koşullarda uygulanması mümkün olmayacak kadar sert olan ekonomik tedbirleri uygulamaya koyabilmenin ancak askerî darbe koşullarında mümkün olabileceğinden darbesinin gerçekleştirildiğini öne sürenler de çoktur.

Kaynak:Vikipedia