- MÖ 588 - Babil hükümdarı II. Nebukadnezar, Kudüs'ü kuşattı. Kuşatma 18 Temmuz MÖ 586'ya dek sürdü.
- 1559 - İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth taç taktı.
- 1582 - Rusya, Estonya ve Livonya'yı Polonya'ya bıraktı.
- 1759 - British Museum açıldı.
- 1870 - Amerika Birleşik Devletleri'nin Demokrat Parti'sini, eşek sembolü ile tanımlayan ilk politik karikatür yayımlandı.
- 1884 - İstanbul Erkek Lisesi açıldı. Okulun ilk adı "Şems-ül Maarif" idi. 1896 yılında resmi okullar arasına dahil edildi.
- 1889 - Daha önce adı Pemberton İlaç Şirketi olan Coca-Cola şirketi, Atlanta Georgia'da resmen kuruldu.
- 1892 - Basketbolun kuralları ilk kez, oyunun doğum yeri sayılan Springfield, Massachusetts'te (Amerika Birleşik Devletleri) James Naismith tarafından yayımlandı.
- 1915 - Sarıkamış Harekâtı bitti.
- 1919 - Mustafa Kemal Paşa, Şişli'deki evinde, Albay İsmet (İnönü) Bey ile Anadolu'ya geçmek konularını görüştü.
- 1919 - Almanya'nın tanınmış sosyalistleri, Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht öldürüldü.
- 1919 - İngilizler Mondros Mütarekesinin 7. Maddesine dayanarak Antep'i işgal etti.
- 1924 - İzmir'de harp oyunları yapıldı.
- 1932 - Samsun'da Mustafa Kemal Paşa'nın, Anadolu'ya ayak bastığı yerde dikilen Onur Anıtı açıldı.
- 1932 - Üsküdar ağaçlandırıldı, Harem-Salacak arasındaki sırta 1000 çam ağacı dikildi.
- 1935 - Kuğu Gölü Balesi'nin açılışı yapıldı.
- 1940 - Ankara Radyosu Fransızca, Yunanca, Farsça ve Bulgarca haber yayınına İngilizceyi de ekledi.
- 1943 - II. Dünya Savaşı: Guadalcanal Japonlardan temizlendi.
- 1945 - Müttefik Devletler gemilerinin Boğazlardan geçişine izin verildi.
- 1949 - İmam Hatip Liseleri açıldı.
- 1952 - Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'nin Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) girişini onayladı.
- 1957 - Mısır Hükûmeti, ülkedeki bütün İngiliz ve Fransız bankalarının kamulaştırılacağını açıkladı.
- 1958 - İçişleri Bakanlığının açıklamasına göre, İstanbul'da 40000, Ankara'da 45000, İzmir'de ise 4500 gecekondu var.
- 1964 - III. Londra Konferansı toplandı. Birleşik Krallık, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Hükûmetleri ile Kıbrıs Türk ve Rum toplumu liderleri katıldı.
- 1966 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'ın ve eski Başbakan İsmet İnönü'nün 1964 yılında yazdıkları mektuplar kamuoyuna açıklandı.
- 1969 - Sovyetler Birliği, Soyuz 5 uzay aracını fırlattı.
- 1970 - Nijerya'dan bağımsızlığını kazanmak için 32 aydır sürdürdükleri çatışmalardan sonra Biafra teslim oldu.
- 1972 - Tarihi Yeniköy Adliyesi yandı.
- 1973 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon, Kuzey Vietnam'daki birliklerinin saldırılarını durdurduklarını ve barış görüşmelerinde ilerleme kaydettiklerini açıkladı.
- 1985 - Almeida Neves, Brezilya Devlet Başkanı seçildi. Neves, 21 yıl aradan sonra ilk sivil Devlet Başkanı oldu.
- 1986 - 12 Eylül askerî darbesinden sonra ilk öğrenci derneği kongresi İzmir'de toplandı.
- 1987 - Başörtüsü yasağı nedeniyle Erzurum İlahiyat Fakültesi öğrencileri, Dekanlığı işgal etti; Konya'da 122 öğrenci sınavları boykot etti; Bursa'da öğrenciler protesto telgrafı çekti.
- 1989 - Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanlığına Bülent Ecevit seçildi.
- 1991 - Sosyalist Birlik Partisi (SBP) kuruldu; Sadun Aren Genel Başkanlığa getirildi.
- 1991 - Birleşmiş Milletler'in Irak'a, Kuveyt'ten çekilmesi için tanıdığı süre doldu.
- 1992 - Avrupa Birliği'nin, Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlığını resmen tanıması üzerine Yugoslavya dağılmış oldu.
- 1993 - Serik Tepesi'nde bulunan PKK kamplarına operasyon düzenlendi, yaklaşık 150 PKK militanı öldürüldü.
- 1994 - Uyuşturucu ve silah kaçakçısı Behçet Cantürk, Sapanca'da yol kenarında ölü bulundu.
- 1996 - Güçlükonak Katliamı: Şırnak'ın Güçlükonak ilçesinde 11 köylü bir minibüs içerisinde kurşunlanıp, yakılarak katledildi.
- 1996 - "Kumkapı Davası" sanığı Zeynep Uludağ, 6 yıl 8 ay hapis cezası aldı.
- 1996 - Yayınına uzunca bir süre ara vermiş olan Son Havadis gazetesi, yeniden çıkmaya başladı.
- 1997 - Basında promosyonu yasaklayan yasa TBMM'de kabul edildi.
- 2001 - Vikipedi yayın hayatına başladı.
- 2005 - Filistin Lideri Yaser Arafat'ın 11 Kasım 2004'te ölmesinin ardından 9 Ocak'ta Devlet Başkanı seçilen Mahmud Abbas, yemin ederek göreve başladı. Başbakanlığa Ahmed Kurey'i getiren Abbas, İsrail'e karşılıklı ateşkes ve nihai barış anlaşması çağrısında bulundu.
- 2005 - Teksas'taki bir askeri mahkeme, ordu mensubu Charles Graner Jr.'ı, Iraklı mahkûmlara fiziksel ve cinsel tacizde bulunduğu gerekçesiyle 10 yıl hapse mahkûm etti.
- 2006 - sosyalist Michelle Bachelet, Şili'nin ilk kadın Devlet Başkanı oldu. Bachelet, aynı zamanda Latin Amerika'da Devlet Başkanlığı görevine gelen altıncı kadın oldu.
- 2007- İdam edilen devrik Irak lideri Saddam Hüseyin'in üvey kardeşi Barzan İbrahim el Tikriti ile eski Irak Devrim Mahkemesi Başkanı Avad Hamid el Bender, asılarak idam edildi ve Tikrit kentinin Avca köyünde Saddam Hüseyin'in yanına gömüldü.
- 2009 - New York'ta 146 yolcu ve 5 mürettebat taşıyan bir uçak, Hudson Nehri'ne düştü, ölen yok.
- 2011 - Türk Telekom Arena Galatasaray ve AFC Ajax arasında oynanan dostluk maçıyla açıldı.
- 2020 - Vikipedi Türkiye'de yeniden erişime açıldı.
- 1491 - Niccolò da Ponte, Venedik Cumhuriyetinin 87'inci dükası (ö. 1585)
- 1622 - Molière, Fransız komedi yazarı ve oyuncu (ö. 1673)
- 1754 - Jacques Pierre Brissot, Girondistenlerin Fransız Meclisindeki sözcüsü (ö. 1793)
- 1791 - Franz Grillparzer, Avusturyalı trajedi yazarı (ö. 1872)
- 1795 - Aleksandr Griboyedov, Rus oyun yazarı, besteci, şair ve diplomat (ö. 1829)
- 1803 - Heinrich Ruhmkorff, Alman bilim adamı, buluşçu (ö. 1877)
- 1807 - Hermann Burmeister, Alman-Arjantinli zoolog, böcek bilimci, herpetolog ve botanikçi (ö. 1892)
- 1809 - Pierre-Joseph Proudhon, Fransız sosyalist ve gazeteci (Anarşizmin teorisyenlerinden) (ö. 1865)
- 1842 - Paul Lafargue, Fransız uyruklu düşünür ve eylem adamı (ö. 1911)
- 1842 - Alfred Jean Baptiste Lemaire, Fransız ordu müzisyeni ve besteci (ö. 1907)
- 1850 - Mihai Eminescu, Rumen şair, romancı ve gazeteci (ö. 1889)
- 1850 - Sofya Kovalevskaya, Rus matematikçi (ö. 1891)
- 1863 - Wilhelm Marx, Alman avukat, devlet adamı (ö. 1946)
- 1864 - İsa Bolatin, Kosovalı Arnavut gerilla ve siyasetçi (ö. 1916)
- 1866 - Nathan Söderblom, İsveçli din adamı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1931)
- 1868 - Otto von Lossow, Alman ordusu subayı (ö. 1938)
- 1871 - Ahatanhel Krımski, Ukraynalı bilim insanı ve akademisyen (ö. 1942)
- 1872 - Arsen Kotsoyev, Osetyalı yayıncı (ö. 1944)
- 1873 - Max Adler, Avusturyalı marksist hukukçu, sosyolog ve sosyalist teorisyen (ö. 1937)
- 1875 - İbn Suud, Suudi Arabistan'ın kurucusu ve ilk kralı (ö. 1953)
- 1875 - Thomas Burke, Amerikalı atlet (ö. 1929)
- 1882 - Margaret, İsveç Veliaht Prensesi ve Scania Düşesi (ö. 1920)
- 1882 - Florian Znaniecki, Polonyalı filozof ve sosyolog (ö. 1958)
- 1891 - Franz Babinger, Alman yazar (ö. 1967)
- 1891 - İlya Grigoryeviç Ehrenburg, Sovyet yazar, gazeteci ve romancı (ö. 1967)
- 1891 - Gladys Gale, Amerikalı şarkıcı ve aktris (ö. 1948)
- 1894 - Edith Gostick, Kanadalı politikacı (ö. 1984)
- 1895 - Artturi Ilmari Virtanen, Finlandiyalı kimyager (ö. 1973)
- 1901 - Luis Monti, Arjantinli futbolcu (ö. 1983)
- 1902 - Nâzım Hikmet Ran, Türk şair (ö. 1963)
- 1908 - Edward Teller, Macar asıllı Amerikalı kuramsal fizikçi (ö. 2003)
- 1912 - Michel Debré, Fransız devlet adamı (ö. 1996)
- 1913 - Lloyd Bridges, Amerikalı oyuncu (ö. 1998)
- 1917 - Vasili Petrov, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali (ö. 2014)
- 1918 - Cemal Abdünnasır, Mısır Devlet Başkanı (ö. 1970)
- 1918 - João Figueiredo, Brezilya'nın 30. Devlet Başkanı (ö. 1999)
- 1925 - Nermi Uygur, Türk felsefeci (ö. 2005)
- 1926 - Maria Schell, Avusturyalı aktris (ö. 2005)
- 1929 - Martin Luther King, Amerikalı rahip ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1968)
- 1941 - Özcan Tekgül, Türk oryantal dans sanatçısı, sinema ve tiyatro oyuncusu (ö. 2011)
- 1957 - Semiha Yankı, Türk şarkıcı
- 1958 - Boris Tadiç, Sırp siyasetçi
- 1965 - Sedat Balkanlı, Türk futbolcu (ö. 2009)
- 1968 - Volkan Ünal, Türk sinema ve televizyon oyuncusu
- 1969 - Meret Becker, Alman oyuncu ve şarkıcı
- 1970 - Hamza Hamzaoğlu, Türk futbolcu ve teknik direktör
- 1975 - Mary Pierce, Fransız tenis oyuncusu
- 1976 - Florentin Petre, Rumen futbolcu
- 1976 - Zara, Türk şarkıcı
- 1977 - Ebru Şallı, Türk model, sunucu ve pilates eğitmeni
- 1978 - Eddie Cahill, Amerikalı oyuncu
- 1981 - Pamela Tola, Fin oyuncu
- 1981 - Pitbull, Amerikalı müzisyen
- 1981 - Serhan Arslan, Türk oyuncu ve sunucu
- 1984 - Keiran Lee, İngiliz pornografik aktör
- 1987 - Kelly Kelly, Amerikan profesyonel güreşçi ve manken
- 1988 - Sonny John Moore (Skrillex), Amerikan elektronik müzik prodüktörü
- 1990 - Kostas Slukas, Yunan basketbolcu
- 1991 - Nicolai Jørgensen, Danimarkalı futbolcu
- 1994 - Sinan Gümüş, Türk asıllı Alman futbolcu
- 1569 - Catherine Carey, VIII. Henry'nin metresi (d. 1524)
- 1597 - Juan de Herrera, İspanyol mimar, matematikçi, araştırmacı ve askeri (d. 1530)
- 1762 - Pyotr İvanoviç Şuvalov, Rus devlet militanı, general-feldmareşal, konferans vekili, saray asılzadesi (d. 1710)
- 1781 - Henry Cheere, İngiliz heykeltıraş (d. 1703)
- 1866 - Massimo d'Azeglio, İtalyan devlet adamı, yazar ve ressam (d. 1798)
- 1896 - Mathew Brady, Amerikalı fotoğrafçı (d. 1822)
- 1919 - Karl Liebknecht, Alman sosyalist politikacı (d. 1871)
- 1919 - Rosa Luxemburg, Alman sosyalist politikacı (d. 1871)
- 1924 - Peter Newell, Amerikalı sanatçı ve yazar (d. 1862)
- 1945 - Sami Yetik, Türk ressam (d. 1878)
- 1950 - Alma Karlin, Sloven yazar (d. 1889)
- 1950 - Petre Dumitrescu, Rumen Üst-orgeneral (d. 1882)
- 1954 - Şükrü Kanatlı, Türk asker ve Kara Kuvvetleri Komutanı (d. 1893)
- 1955 - Yves Tanguy, Fransız-Amerikalı ressam (d. 1900)
- 1956 - Enis Akaygen, Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1880)
- 1970 - Louis Fischer, Amerikalı gazeteci (d. 1896)
- 1971 - Etem Tem, Atatürk'ün fotoğrafçısı (d. 1901)
- 1973 - Andrey Dulson, Sovyet bilim insanı (d. 1900)
- 1984 - Fazıl Küçük, Kıbrıslı siyasetçi (d. 1906)
- 1987 - Mustafa Demir, Türk asker (Makbule Atadan'ın manevi oğlu) (d. 1918)
- 1988 - Seán MacBride, İrlandalı politikacı (d. 1904)
- 1996 - II. Moshoeshoe, Lesotho Kralı (d. 1938)
- 2000 - Nezihe Becerikli, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1918)
- 2006 - Cabir El Ahmed El Sabah, Kuveyt Emiri (d. 1926)
- 2007 - Lale Oraloğlu, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1924)
- 2008 - Brad Renfro, Amerikalı oyuncu (d. 1982)
- 2011 - Susannah York, İngiliz oyuncu (d. 1939)
- 2012 - Manuel Fraga Iribarne, İspanyol siyasetçi (d. 1922)
- 2013 - Nagisa Oshima, Japon yönetmen (d. 1932)
- 2014 - Cassandra Lynn, Amerikalı model (d. 1979)
- 2014 - Roger Lloyd-Pack, İngiliz oyuncu (d. 1944)
- 2015 - Ethel Lang, 110 yaş üstü yaşayan İngiliz kadın (d. 1900)
- 2015 - Kim Fowley, Amerikalı yapımcı, şarkıcı ve müzisyen (d. 1939)
- 2016 - Francisco X. Alarcón, Amerikalı şair (d. 1954)
- 2017 - Kozo Kinomoto, Japon futbolcu (d. 1949)
- 2018 - Dolores O'Riordan, İrlandalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1971)
- 2018 - Turan Özdemir, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1952)
- Kirli Hava ile Savaş Haftası
ABD’nin Türkiye’ye Karşı Tutumunu Değiştirmesi ve Türkiye’nin NATO’ya Alınması
1951 yılına gelindiğinde ABD Hükümeti askeri stratejilerinde değişiklikler yapmaya başlamıştır. Özellikle Başkan Truman’ın isteği ile General Eisenhower’ın Atlantik Paktı Ordusu’nun başına tayin edilmesi sonrası yapılan değişiklikler hissedilmiştir. Bu değişim ile birlikte milli menfaatler ve değişen dünya koşulları nedeniyle ABD, Türkiye’nin NATO üyesi olmasına olumlu bakmaya başlamıştır. Nihayet ABD, müttefiklerine 15 Mayıs 1951 tarihinde Yunanistan ve Türkiye’nin NATO’ya dâhil edilmesini önermiştir.
Bu kararın nedeni Türkiye’nin yürüttüğü ısrarlı girişimler değil, Dünya’da oluşan yeni koşulların ABD nezdinde yarattığı endişelerdir (Erhan, 2009: 548). SSCB’nin 1949 yılında atom bombasına sahip olduğunu duyurması ile SSCB ile ABD nükleer alanda eşit hale gelmiş oluyordu. Bu gelişme ile ABD sahip olduğu önemli bir avantajı kaybediyordu. Bu durum NATO’nun güney kanadının güçlendirilmesi zorunluluğunu gündeme getirmiş ve olası bir Sovyet saldırısına karşı SSCB’nin, stratejik noktalarını imha etmek için Türk hava sahasının kullanılması ihtiyacı oluşmuştur.
Ancak Türkiye NATO’ya alınmadan ABD’nin bu ihtiyacını karşılamayacağını belirtmiştir. Diğer yandan 1950 Şubat’ında Moskova’da Çin ve SSCB arasında bir anlaşma imzalanmıştır. Böylece kapitalist dünyaya karşı komünist iki büyük ülkenin cephe aldığı görüntüsü oluşmuştur. Kore Savaşı da ABD’yi SSCB karşısında tedbirler almaya iten konulardan biridir. Bu savaş, uluslararası alanda komünizm egemenliğinin bir kampanyası olduğunu göstererek atom bombası dengesinin oluşmasıyla bölge savaşlarının çıkması ihtimalini de ortaya koymuştur.
SSCB, Uzakdoğu’dakine benzer şekilde Avrupa’da da genişleme girişiminde bulunabilir ve ilk hedefi henüz NATO’ya üye olamamış Türkiye olabilirdi. Türkiye’nin işgal edilmesi ise Avrupa’nın güvenliğini tehlikeye düşürürdü (Erhan, 2009:549). Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’ya üyeliği konusunda ABD’nin ısrarlı olmasının başka bir nedeni de Yugoslavya’da yaşanan durumdu SSCB, Avrupa’ya bir saldırı kararı alırsa Yugoslavya’da tehdit altına giriyordu. Yugoslavya 1948’de Kominform’dan çıkartılmış ve SSCB’nin yoğun baskısı altındaydı. Yugoslavya’nın SSCB tarafından işgalinin önlenebilmesi için NATO Başkomutanı Eisenhower’ın vurguladığı gibi NATO’nun güney kanadının güçlendirilmesi gerekiyordu.
Bununla birlikte ABD strateji uzmanları Avrupa’da bir savaş çıkarsa Urallardaki endüstri bölgeleri ile Kafkaslardaki petrol yataklarının bombalanması gerektiğini vurguluyorlardı. Bunun için Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’ya dâhil edilmesi gerekiyordu. Böylece ABD için Türkiye’nin önemi gittikçe artıyordu. Türkiye’nin Kore Savaşı’na ABD’den sonra en çok asker gönderen ülke olması ve bu savaşta Türk askerinin savaş kabiliyetini göstermiş olması ABD’li yöneticilerin yanı sıra diğer NATO üyelerinin birçoğunun da Türk askeri hakkındaki fikirlerinin yumuşamasını sağlamıştır. ABD kamuoyunun Türkiye konusundaki düşünceleri de önemli idi. Kore Savaşı’nda Türk birliklerinin sergilemiş olduğu üstün başarı ve Kuruni Muharebesi’nde kendilerini feda etmek pahasına ABD birliklerini imha edilmekten kurtarmaları, Amerikan kamuoyunda Türkiye’nin Sovyet tehdidine karşı yalnız bırakılmaması gerektiği yolunda bir görüş oluşmasına neden olmuştur. ABD’nin fikri bu şekilde dönüşmüş iken NATO’nun diğer üyeleri farklı düşüncelere sahipti.
Türkiye’nin NATO’ya üye olması konusunda Fransa, İtalya, Luxembourg ve Hollanda ABD ile ayni fikirde idi. İngiltere ise hala Türkiye’nin Orta Doğu’nun savunulmasında görevlendirilmesini istiyordu. Öte yandan NATO’nun İskandinavyalı üyeleri olan Norveç ve Danimarka antlaşmanın alanı genişletilirse kendi çıkarları dışında kalan Akdeniz bölgesinin korunması için savaşa girmek istemiyorlardı. Bu devletler ayrıca NATO’nun bir savunma ittifakı olmasının yanı sıra, siyasi, kültürel ve sosyal açıdan birbirine benzeyen ülkelerin bir araya gelmesiyle oluştuğunu savunarak Türkiye ve Yunanistan’ın bu özellikleri taşımadığı için pakta alınmasına karşı çıkıyorlardı. Bütün bu yaşananlara rağmen 15 Mayıs 1951 tarihinde ABD, NATO üyesi diğer devletlere birer mektup yazarak Türkiye ve Yunanistan’ın üyeliği ile ilgili tavsiyede bulunmuş ve bu tavsiyelerle üyeliğin önündeki engelleri kaldırmıştır.
16-20 Eylül 1951 tarihlerinde NATO Bakanlar Konseyi’nin Ottowa’da yaptığı toplantının sonunda Yunanistan ile Türkiye’nin NATO’ya üye olarak çağrılmalarına oy birliği ile karar verilmiştir. Bununla birlikte özellikle İngiltere’yi ikna etmek kolay olmamıştır. Tartışılan konu ise Türkiye’nin üye olduktan sonra NATO’nun hangi komutanlık bünyesine alınacağıdır. İngiltere, Türkiye’yi kurulması düşünülen “Ortadoğu Komutanlığı” içine almak isterken Türkiye, ABD’li General Eisenhower komutasındaki “Avrupa Müttefik Komutanlığı” bünyesinde yer almak istemiştir. Türkiye’nin üyelik sürecini bu nedenin uzattığı anlaşılmaktadır. Yaşanan bu gelişmelere rağmen Türkiye’nin NATO’ya üyeliği üye ülkelerin meclislerinde görüşülerek kabul edilmiştir. Böylece Türkiye’ye NATO’ya katılması için davetiye gönderilmiştir.
Kaynak: DergiPark
