Halit Fahri Ozansoy Kimdir?
Halit Fahri Ozansoy Kimdir? 13 Temmuz 1891’de İstanbul’da doğdu. Baba tarafından büyük dedesi Sa‘diyye şeyhi Rusçuklu Yahyâ Efendi’dir. Babası tıp, tarih, tiyatro ve şiir olarak basılı pek çok eseri bulunan Mehmed Fahri Paşa’dır. Eğitim hayatına Zeyrek, Vefa semtlerindeki mahalle mekteplerinde başladı, Sultanahmet’teki Tefeyyüz Mektebi’ni bitirdi. Bakırköy Rüşdiyesi’nden sonra 1904’te Galatasaray Mekteb-i Sultânîsi’ne yatılı olarak girdi; hastalanınca öğrenimine ara vermek zorunda kaldı. Hava değişimi için bir süre Filibe’deki amcası Ali Hilmi Bey’in yanına gitti, dönüşünde yeniden Mekteb-i Sultânî’ye, arkasından İstanbul Dârülfünunu Fransız Dili Şubesi’ne devam etti. 1916’da Edebiyat Şubesi’nden imtihanla öğretmenlik hakkı aldı ve Muğla Sultânîsi’ne edebiyat öğretmeni tayin edildi. Bir yıl sonra görevi Konya Sultânîsi’ne nakledildi; ardından Vefa Sultânîsi’ne geçti ve emekli olduğu 1956 yılına kadar Kadıköy, Galatasaray, İnönü ve Atatürk Kız liseleri olmak üzere İstanbul’un değişik okullarında öğretmenlik mesleğini sürdürdü. Emeklilik sonrasında gazeteciliğe ağırlık veren Halit Fahri Ozansoy, son yıllarında Tercüman gazetesinde haftalık “Sanat ve Hatırat” köşesine devamlı yazılar yazdı. 23 Şubat 1971’de İstanbul’da vefat etti. [1]
Türkiye’nin İlk Tiyatro Oyunu
1916’da Baykuş adlı manzum piyesi yazarak tanındı. Baykuş, Darülbedayi’nin sahnelediği ilk Türk tiyatro oyunu oldu. Halit Fahri Ozansoy, hayatı boyunca bu alanda sistemli bir düzen içinde eser vermeyi sürdürmüştür.
1916 yılında sınavla öğretmenlik hakkı aldı ve Muğla Lisesi’ne edebiyat öğretmeni olarak atandı. Bir yıl Muğla’da, bir yıl Konya’da çalıştıktan sonra İstanbul’a döndü. Kırk yıl süreyle İstanbul’un çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yaptı.
Öğretmenliğin yanında yayın hayatını da sürdüren Halit Fahri Ozansoy, ilk şiirinin yayımlandığı Rübab dergisinde bir süre düzenli olarak yazılar yayımlamayı sürdürmüş; daha sonra arkadaşları ile Kehkeşan dergisine ardından Şehbal dergisine geçmişti. Bu arada dönemin önde gelen edebiyat dergisiServet-i Fünun’da Bağdad adlı şiirini yayımlatmayı başardı. 1917’de Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin gibi Türkçülerin etkisiyle hece vezninde şiirler yazdı. Hece vezninde şiirleri Yeni Mecmua, Talebe Defteri, Türk Kadını gibi dergilerde yayımlandı. İkinci şiir kitabı Cenk Duygularını (1917) yayımladıktan sonra tekrar aruza yönelen Halit Fahri Ozansoy, düzenli aralıklarla yedi şiir kitabı daha çıkarmış ve sonra şiir kitabı yayımlamaya uzun bir ara vermiştir.
1919’da dayısı Ahmet Kadri Bey’in gazetesi Alemdar’da çalışmaya başladı. Çok geçmeden Alemdar’dan ayrılıp kendi dergisi Şair Nedim’i çıkarmaya başladı. Haftalık bir dergi olan Şair Nedim, 18 sayı çıkabilmiştir. Reşat Nuri Güntekin, Faruk Nafiz Çamlıbel, Selahattin Enis gibi şair ve yazarların ilk yazıları bu dergide yayımlandı. Beklenilenin çok üstünde ilgi gören dergi, İzmir’in işgali üzerine kapandı.
Aruza Veda
Halit Fahri Ozansoy, dergisini kapatmak zorunda kalınca yazılarını İfham, Büyük Mecmua ve Peyam-ı Sabah’ta yayımlamaya başladı. Diğer memurlar gibi öğretmenler de maaşlarını alamadığından çeşitli gazetelere yazdığı makalelerden aldığı para ile geçimini sağlamaya çalıştı. Servet-i Fünun, İnci, Ümit dergilerinde manzumeler yayımladı. 1920’de Yeni Mecmua’da Aruza Veda başlıklı şiirini yayımlayarak Beş Hececiler arasına katıldı.
İlk dokuz şiir kitabını ardı ardına yayımlamış, 1936’da yayımladığı Sulara Dalan Gözler’den sonra şiir kitaplarına 26 yıllık ara vermişti. Eşi için yazdığı şiirlerini topladığı Hep Onun İçin adlı şiir kitabını 1962’de çıkardı. 1964’te son şiir kitabın Sonsuz Gecelerin Ötesindeyi yayımladı. [2]
Halit Fahri Ozansoy’un Eserleri
Şiir:
- Rüya (1912),
- Cenk Duyguları (1917),
- Efsaneler (1919),
- Zakkum (1920),
- Bulutlara Yakın (192),
- Gülistanlar Harabeler (1922),
- Paravan (1929),
- Balkonda Saatler (1931),
- Sulara Dalan Gözler (1936),
- Hep Onun İçin (1962),
- Sonsuz Gecelerin Ötesinde (1964).
Roman:
- Sulara Giden Köprü (1939)
- Âşıklar Yolunun Yolcuları (1939)
Tiyatro:
- Baykuş (aruzla, 1916),
- İlk Şair (aruzla, 1923),
- Sönen Kandiller (heceyle, 1926),
- Nedim (heceyle, 1932),
- On Yılın Destanı (heceyle, 1933),
- Hayalet (heceyle, 1936),
- Ali Baba yahut Kırkharamiler (1936),
- Fatma’nın Dileği (1938),
- Bir Dolaptır Dönüyor (heceyle, oynanmadı, 1958),
- İki Yanda (psiko-fantastik oyun, 1970).
Hatıra (Anı):
- Edebiyatçılar Geçiyor (1939, genişletilmiş 2. basım 1967, daha da genişletilerek Edebiyatçılar Çevremde adıyla 1970),
- Darülbedayi Devrinin Eski Günleri (1964)
- Eski İstanbul Ramazanları (1968)
Araştırma-İnceleme:
- İstanbul’un Sayın İkinci Seçmenlerine (1945),
- Yunan Tiyatrosu: Tragedia (1946),
- Şehir Tiyatrosunun 50. Yılı: Darülbedayi Devrinin… (1964)
Şiirleri
Aruza Veda
Akşam
Bugunkü Sadabad
Yalnızlık
Sonsuz Gecelerin Ötesinde
Şefkat
Uzaklara
Vatan Destanı
Anadolu Akşamı
Balkonda Saatler
Bayram Mektubu
Bir Çalar Saat
Eyüp Sırtında
Mezarın Başında
Kaynak:
[1] İslamAnsiklopedisi
[2] Kırmızılar
